Geachte Minister Van Engelshoven, Minister Ollongren, Excellenties,

De coronacrisis raakt Nederland in alle geledingen. Overal in ons land zijn de gevolgen van deze crisis zichtbaar en voelbaar. De maatschappelijke en economische schade is groot en de gevolgen van deze schade zijn nog niet te overzien. Het Rijk neemt veel economische maatregelen om bedrijven en inwoners door deze zware tijd te leiden. Ook de culturele sector wordt in deze periode hard geraakt. Musea, podia en theaters mogen binnenkort weer in beperkte mate hun deuren openen. Daarentegen worden evenementen afgelast. Producenten, docenten en artiesten hebben het zwaar.

Het steunpakket van het Rijk richt zich met name op instellingen met nationale en internationale bekendheid, waarvan een aanzienlijk aantal ook in onze provincie gehuisvest zijn. Voor een selectie lokale en regionale instellingen zijn beperkt middelen ter beschikking gesteld, onder voorwaarde van cofinanciering. Wij vragen u om bredere aandacht voor de regio en de financiering van de maatregelen die nodig zijn om de culturele sector door deze crisis te leiden.

De culturele sector in Noord-Holland
In Noord-Holland is de culturele sector van groot maatschappelijk en economisch belang. Uit onderzoek is gebleken dat maar liefst 50 procent van de culturele infrastructuur van Nederland zich in Noord-Holland bevindt. In Amsterdam zijn maar liefst 1 op de 10 inwoners economisch afhankelijk van de culturele sector. De schade door de maatregelen die zijn genomen in de strijd tegen het coronavirus hebben dan ook een grote impact: de eerste schade in omzetverlies tussen maart en juni is berekend op 500 miljoen euro.

In de taakverdeling tussen Rijk, provincies en gemeenten is het Rijk voornamelijk verantwoordelijk voor de productiekant, de gemeenten en in mindere mate de provincies voor de presentatiekant en dus de culturele instellingen. Twee op de drie musea, theaters en gezelschappen zijn afhankelijk van subsidies van gemeenten en provincies. Dat betekent dat het redden van culturele instellingen voornamelijk rust op de schouders van gemeenten en provincies.

Steunpakket vanuit het Rijk
Het steunpakket van het Rijk richt zich op de grote instellingen met nationale en internationale bekendheid, ook de regionale instellingen die in aanmerkingen willen komen voor de regeling moeten van nationaal belang zijn. Natuurlijk is het van belang dat landelijke instellingen in onze provincie, zoals het Concertgebouw, het Teylersmuseum of het Muiderslot, door deze crisis komen. Zij dragen bij aan de culturele ketens in onze provincie en land, trekken vele bezoekers en zijn goed voor de economie, werkgelegenheid en vestigingsklimaat in onze provincie.

Minstens zo belangrijk zijn de theaters, musea en podia buiten de grote steden, in de Metropoolregio Amsterdam en Noord-Holland Noord. Net als in de grote steden zijn deze instellingen een voedingsbodem voor talent. Zij zijn de plek waar mensen dichtbij huis van cultuur kunnen genieten, van lokale gezelschappen tot professionele producties. Zonder de culturele instellingen in de regio krijgt een brede groep aan talent niet de kans om door te groeien, komen kinderen niet in aanraking met cultuur en verliezen vele mensen in de culturele sector hun baan.

Er wordt door het Rijk veel verantwoordelijkheid bij de lokale overheden gelegd. Dit getuigt van vertrouwen, maar dit is niet toereikend door een gebrek aan financiële mogelijkheden bij de decentrale overheden. Lokale overheden doen tot op heden alles wat in hun vermogen ligt om hun culturele instellingen en evenementen overeind te houden. Huren worden uitgesteld, subsidies worden eerder uitgekeerd en waar mogelijk wordt hard meegedacht over hoe de kunst- en cultuursector zo snel mogelijk het werk weer kan oppakken. Maar de mogelijkheden zijn beperkt: zonder extra middelen kunnen wij de instellingen niet redden. Scenario’s als (tijdelijke) sluiting, afschaling en andere alternatieven behoren tot de mogelijkheden.

Financiering
U vraagt in de regeling om cofinanciering door gemeenten en provincies. Dit laatste staat ons inziens op gespannen voet met de werkelijkheid. Veel gemeenten stonden voor de coronacrisis al voor grote financiële uitdagingen door dalende inkomsten uit het Gemeentefonds en de kosten voor de decentralisaties van de jeugdzorg, participatiewet en het sociaal domein. Extra financiële steun voor instellingen of het kwijtschelden van huur of andere lasten is in veel gemeenten niet mogelijk zonder compensatie door het Rijk. Gemeenten kunnen tenslotte zeer beperkt hun eigen inkomsten verhogen of schulden aangaan om tekorten op hun begroting te dichten. Een groot deel van de theaters, musea en podia dreigt door de coronacrisis het kind van de rekening te worden, met een ware kaalslag in ons cultureel landschap als gevolg.

Als bestuurders uit Noord-Holland voelen wij ons verantwoordelijk voor de gehele culturele infrastructuur in onze provincie. Cultuur is randvoorwaardelijk voor de cohesie in onze lokale gemeenschappen en een belangrijke aanjager voor economische en maatschappelijke ontwikkeling.

Wij doen dan ook een klemmend beroep op u om gezamenlijk onze musea, theaters en podia te redden. Voor onze inwoners, maar ook voor al die verenigingen, artiesten en producenten die juist die lokale en regionale culturele instellingen nodig hebben om hun werk of hobby uit te oefenen. Samen kunnen we er voor zorgen dat talent ervaring op kan blijven doen, onze lokale gezelschappen kunnen blijven optreden en cultuur laagdrempelig en toegankelijk blijft voor iedereen.

Wij beseffen dat er sprake is van een grote maatschappelijke en financiële opgave, waarbij harde keuzes niet uitgesloten zijn. Echter, met het huidige maatregelpakket zal op de zeer korte termijn een groot deel van onze instellingen al in gevaar komen. Wij vragen u om cultuur op lokaal en regionaal niveau nadrukkelijk een plek te geven in toekomstige steunmaatregelen en bij de compensatie voor de kosten van de coronacrisis voor de lokale overheid.

Wij hebben op korte termijn hulp nodig. Stel ons in staat om instellingen te ondersteunen en zo het lokale cultuurleven te behouden. Alleen daarmee behouden we een rijk cultureel leven voor alle inwoners van ons land.

We zijn van harte bereid het bovenstaande verder toe te lichten.

Met vriendelijke groet,

Zita Pels Jeroen Verwoort, Gedeputeerde Provincie Noord-Holland Wethouder Gemeente Velsen

Mede ondertekend door,

Wilma Alink-Scheltema, Wethouder Gemeente Aalsmeer
Christian Braak, Wethouder Gemeente Alkmaar
Herbert Raat, Wethouder Gemeente Amstelveen
Touria Meliani, Wethouder Gemeente Amsterdam
Jos Dings, Wethouder Gemeente Beemster
Antoine Tromp, Wethouder Gemeente Bergen (NH)
Brigitte van den Berg, Wethouder Gemeente Beverwijk
Joan de Zwart, Burgemeester Gemeente Blaricum
Susanne de Roy van Zuidewijn, Wethouder Gemeente Bloemendaal
Ron de Haan, Wethouder Gemeente Castricum
Jeroen Klaasse, Wethouder Gemeente Diemen
Dirk te Grotenhuis, Wethouder Gemeente Drechterland
Vincent Tuijp, Wethouder Gemeente Edam-Volendam
Dorus Luyckx, Wethouder Gemeente Enkhuizen
Alexander Luijten, Wethouder Gemeente Gooise Meren
Marie-Thérèse Meijs, Wethouder Gemeente Haarlem
Marja Ruigrok, Wethouder Gemeente Haarlemmermeer
Aad Schoorl, Wethouder Gemeente Heemskerk
Sjaak Struijf, Wethouder Gemeente Heemstede
John Does, Wethouder Gemeente Heerhugowaard
Elly Beens, Wethouder Gemeente Heiloo
Heleen Keur, Wethouder Gemeente Den Helder
Gerard Kuipers, Wethouder Gemeente Hilversum
Theo Meskers, Wethouder Gemeente Hollands Kroon
Samir Bashara, Wethouder Gemeente Hoorn
Marlous Verbeek, Wethouder Gemeente Huizen
Wim Bijman, Wethouder Gemeente Koggenland
Mandy Elfferich, Wethouder Gemeente Landsmeer
Nils Langedijk, Wethouder Gemeente Langedijk
Karin van Hunnik, Wethouder Gemeente Laren
Harry Nederpelt, Wethouder Gemeente Medemblik
Rob Monen, Wethouder Gemeente Oostzaan
Robbert Tesselaar, Wethouder Gemeente Opmeer
Joyce Langenacker, Burgemeester Gemeente Ouder-Amstel
Eveline Tijmstra, Wethouder Gemeente Purmerend
Joke Kruijt, Wethouder Gemeente Schagen
Lydia Groot, Wethouder Gemeente Stede Broec
Jaap Vlaming, Wethouder Gemeente Texel
Cecilia van Weel, Wethouder Gemeente Uitgeest
Pieter Heiliegers, Burgemeester Gemeente Uithoorn
Bas ten Have, Wethouder Gemeente Waterland
Leon de Lange, Wethouder Gemeente Weesp
Rosalie van Rijn, Wethouder Gemeente Wijdemeren
Harold Halewijn, Wethouder Gemeente Wormerland
Annette Baerveldt, Wethouder Gemeente Zaanstad
Ellen Verheij-De Haas, Wethouder Gemeente Zandvoort